averoo/sakha-russian-parallel-corpora-all · Datasets at Hugging Face

sah stringlengths 3 2.48k	ru stringlengths 3 2.96k
Мэ мин үтүлүкпүн кэт.	На, надень мои рукавицы.
Гражданскай сэрии устатын тухары үүннэрэ сылдьыбыт бакенбардалаах этим.	У меня были бакенбарды, которые я носил на протяжении всей гражданской войны.
Кини аччыктаабыт этэ уонна улаханнык астынан иһэрэ уонна аһыыра уонна өссө ордук астынан туран кинини кытта кэпсэтээччилэр көрдөөх уонна судургу кэпсэтиилэригэр кыттыста.	Он проголодался и ел и пил с большим удовольствием и еще с большим удовольствием принимал участие в веселых и простых разговорах собеседников.
Биир дьахтар томороон, толоос куолаһа ырыаны саҕалаан баран, хатыланар сиригэр тиэрдэн тохтоото, ону биэс уонча дьахтар араас, томороон уонна синньигэс, чэбдик куоластара дэхситик, биирдэ хаба тардан ылан иккиһин ыллаан ньиргиттилэр.	Один грубый, дикий бабий голос затянул песню и допел ее до повторенья, и дружно, враз, опять с начала подхватили ту же песню полсотни разных, грубых и тонких, здоровых голосов.
Утарытын, мин, эйигин көрө туран, туох буолуохтааҕар хайдах үөрэнэрбин эн саныыр да кыаҕыҥ суох.	Напротив, вы не можете себе представить, как, глядя на вас, я всегда учусь тому, что мне предстоит.
Бастатан туран, үчүгэй, бөҕө-таҕа, күөх умнастааҕы таларга сүбэлииллэр.	Во-первых, советует выбирать с крепким зеленым стебелем.
Икки төгүл лааппыга быа атыылаһа сүүрбүттэрэ.	Два раза бегали в лавочку за бечевками.
Тулаайахтарбыт.	Мы сироты.
Кини толору уустук хараҕынан хартыынатын көрдө да хартыыната ситэ үчүгэйигэр, онон суолталааҕар эрэнэ түстэ, атын кэрэхсэбиллэри барытын баһыйар, аҥардас бу хартыынанан эрэ дьарыктанар дьиппиэннээх дьулуурга киирбитинэн барда, кини оннук эрэ буоллаҕына үлэлиир кыахтанар этэ.	Он стал смотреть на свою картину всем своим полным художественным взглядом и пришел в то состояние уверенности в совершенстве и потому в значительности своей картины, которое нужно было ему для того исключающего все другие интересы напряжения, при котором одном он мог работать.
Сүүрэкэлээтин, чааркааннарын уонна туһахтарын көрдүн.	Пусть побегает, проверит черканы и петли.
Оҕолор үксүлэрэ дьиэлээбиттэрэ.	Большинство детей ушли по домам.
Күүс мөлтөөтөҕүнэ, өй да сыппыыр эбит буоллаҕа.	Окзывается, когда сила ослабевает, то и ум притупляется.
Үтүөлэр бүтуннүү уонна кини хотуна киниттэн тугу эрэ эрэйэллэрин кини чуолкайдык көрөр гынан баран, чуолкай тугу эрэйэллэрин кыайан өйдөөбөт.	Он ясно видел, что весь свет и жена требовали от него чего‑то, но чего именно, он не мог понять.
Вронскай аан маҥнай харчытын дьыалатыгар киирдэ.	Первое, за что, как за самое легкое, взялся Вронский, были денежные дела.
Мин кинини кытта бэйэм үлэм туһунан кэпсэтиэхпин баҕарбытым, бу аатырбыт үөрэхтээх киһи,Петербуртан.	Мне хотелось поговорить с ним о моей работе, это известный ученый петербургский.
Аласов дьиэттэн тахсыбыта ыарахан баҕайы таһаҕастаах массыына аа дьуо сыыллан манхааһай диэкиттэн уулусса ортотугар киирэн эрэр эбит.	Когда Аласов вышел из дома, оказалось, что машина с тяжеловесным грузом съехала с проезжей части и въехала в середину улицы.
Икки тыл бу манныктар.	Два слова вот какие
Тугу эмэ хоруйдуурга кини кыайан соруммата.	Она не могла собраться с духом ответить что‑нибудь.
Диэн, үллүгүн эмиэ тиэрэ тута-тута, кини улаханнык эппэхтээтэ	Опять принимаясь перевертывать свой плед, громко заговорил он.
Билигин кини улаханнык муҥаахсыйда.	Теперь он сильно сомневается.
Сережа Надяны икки санныттан ылан түөһүгэр ыга тутан туран уйадыйан титирэстээбит куолаһынан сибигинэйбитэ.	Сережа взял Надю за плечи и, прижав к груди, прошептал дрожащим голосом.
Левин өссө да саррбахтыыра, ол эрээри кини Москваҕа чуҥкуйарын көрөр уонна барарыгар сүбэлиир Кити, киниэхэ эппэккэ эрэ, аҕыс уон солкуобайдаах дворян мундирын киниэхэ сакаастаабыта.	Левин все еще был в нерешительности, но Кити, видевшая, что он скучает в Москве, и советовавшая ему ехать, помимо его заказала ему дворянский мундир, стоивший восемьдесят рублей.
Балаҕан кэннигэр соҕотох хаппыт тиит мутугар эһэ төбөтүн уҥуоҕа кубарыйа кууран турар эбит.	Сзади балагана на едиснвтенной сухой ветке висит сухая кость головы медведя.
Аттар куотан иһэннэр, туора бугуйан таҕыстылар.	Лошади вдруг бегая выскочили в сторону.
Эмиэ сатаммат!	Тоже не годится!
Бааһынайдартан биирдэстэрэ турда уонна көлөөскө диэки барда.	Один из мужиков поднялся и пошел к коляске.
Бэйи, оччоҕо кини хайдах гынар? Аны хаһан кэлиэҕэй?	Но как же ей все-таки быть? Когда еще удастся прийти?
Хара суортан атын тыынар тыыннаах чугаһынан баара биллибэт дии.	И живности-то никакой тут не видно, кроме черного ворона.
Тоҕо бу кондуктор ураҕаһынан сүүрдэ, тоҕо кинилэр, анараа вагоҥҥа эдэр дьон хаһыытаһалларый?	Зачем этот кондуктор пробежал по жердочке, зачем они кричат, эти молодые люди в том вагоне?
Мин хайдах саныырбын таҥара толору саҥардара эрэ эбитэ буоллар.	Если бы Бог дал мне только сказать так, как я чувствую.
Дьолточчу испит харахтарын бүөлээн, хараҕын уута мэһэйдиирэ. Арыгы төбөтүгэр таҕыста.	Мешали слезы, застилали опухшие глаза. Ударило вино в голову.
Бензин сытыттан куттаммыт эбит дии!	Запаха бензина испугался,оказывается!
Оннук, Костя итэҕэлэ суох, диэн мичээрдээбитинэн эмиэ санааат кини.	Да, Костя неверующий, опять с улыбкой вспомнила она.
Кити эрин кытта иккиэйэх буолалларыттан уратытык үөрбүтэ, тоҕо диэтэххэ, кини тэрээсэҕэ киирэн баран, туох туһунан кэпсэппиттэрин ыйыппытыгар ким да хоруйдаабатаҕыттан кини барыта көстөр сирэйигэр хомолто күлүгэ көстүбүтүн бэлиэтии көрбүтэ.	Кити была в особенности рада случаю побыть с глазу на глаз с мужем, потому что она заметила, как тень огорчения пробежала на его так живо все отражающем лице в ту минуту, как он вошел на террасу и спросил, о чем говорили, и ему не ответили.
Онтон дьэ тыыга.	А потом уже в лодке.
Эр киһи Ригаҕа быыстапкаҕа Дали хас да хартыынатын хаанынан ыста.	Мужчина залил кровью несколько картин Дали на выставке в Риге.
Уопсайынан даҕаны бука бары сэрии суолунан ааһан иһэр массыынаҕа олоруохтарын сөп дьоннор этилэр.	В общем были все те люди которые обычно передвигаются по военным дорогам на попутных машинах.
Мин эн наһаа дьэбин уоһуйбуттуу көрөргүн эрэ көрөбүн.	Я только вижу, что ты слишком мрачно смотришь.
Сытар киһи туөһэ улам күөгэҥнээн баран, хаартан соччо араарыллыбат буола кубарыйа өлбүт сирэйэ, тэтэрэн барда.	Грудь лежавшего постепенно начала колебаться, мертвенно- бледное совсем как снег лицо начало розоветь.
Барыахха!	Пойдем.
Пенза губерниятын бырабылыанньатыттан биллэриини биһиги дьэ ситиһэн ыллыбыт ээ.	Мы таки добились сведения из Пензенского губернского правления.
Мин манна хаалыым оттон эн чааскар бар.	Я здесь останусь а ты отправляйся в часть.
Ол иһин дьоҥҥо үтүөнү оҥоруохха наада.	Поэтому нужно творить добро.
Левин кини саҕалаабыт кэпсэтиитигэр төнүннэ.	Вернулся Левин к начатому ею разговору.
Билигин кини ийэ оҕотун тyhyrap кыһалларыныы долгуйарыныы Саргылааната хантан эмэ үөрэн кэллэҕинэ тэҥҥэ үөрсэр кини мунчаардаҕына тэҥҥэ мунчаарсар кини өр суох буоллаҕына дьиксинэр суохтуур.	Теперь она как мать волнуется за своего ребенка, радовалась когда Саргылаана приходила радостная, а когда она грустила, также вместе с ней грустила, когда ее долго не было, она волнуясь скучает по ней.
Тогойкин түннүккэ төҥкөйөн Москваҕа көтөр самолету ыйытта.	Тогойкин, наклонившись к окошку, спросил про самолет, летающий в Москву.
2. Лифт өрөмүөнэ эбэтэр уларытыыта.	2. Ремонт или замена лифта.
Кини артыал үлэһитин кытта кэрсэтэр кэмигэр тэтэркэй имнээх, көрдөөх, күөх мааны поддевкалаах, сыапачыкалаах уонна, көстөн турарынан, сорудаҕы толорбутунан киэн туттубут Михайло куучар тиийэн кэллэ уонна саппыысканы биэрдэ.	В то время как она говорила с артельщиком, кучер Михайла, румяный, веселый, в синей щегольской поддевке и цепочке, очевидно гордый тем, что он так хорошо исполнил поручение, подошел к ней и подал записку.
Хабдьыны да, табаны да хаһан да мээнэ өлөрбөт.	Никогда без нужды не убьет ни куропатки, ни оленя.
Петербурга, поезд тохтуурун кытта, кини, тахсаат, аан маҥнай болҕомтотун тардыбыт сирэйинэн эрин сирэйэ этэ.	В Петербурге, только что остановился поезд и она вышла, первое лицо, обратившее ее внимание, было лицо мужа.
Тогойкин оҕонньорун омнуолуу санаабытыттан кыбыстан, бэйэтэ сүүрэ тураары гыммытын эппэккэ хаалла.	Тогойкин стесняясь того, что насторожился на старика, не сказал, что он сам пытался побежать.
Ол муҥу мин буолан бүппүт суол дии саныыбын, ол иһин эйиэхэ да, Aннаҕа да көмөлөһүөхпүн баҕарабын.	Я признаю это несчастие совершившимся фактом и стараюсь помочь тебе и ей.
Мин мүнүүтэҕэ даҕаны бэйэбэр саарбахтаабат буоламмын итини эйиэхэ этэбин.	Я оттого говорю тебе, что я ни на минуту даже не позволяю себе сомневаться в себе.
Биһиги испититтэн эмиэ бааллар, биһиги атаспыт Николай Иваныч да буоллун, эбэтэр билигин Вронскай граф олохсуйда, кинилэр сири оҥоруу промышленноһын оҥоруохтарын баҕараллар.	Есть из нас тоже, вот хоть бы наш приятель Николай Иваныч или теперь граф Вронский поселился, те хотят промышленность агрономическую вести.
Станция начальнига, ааһан иһэн, кини барарын суоҕун ыйытта.	Начальник станции, проходя, спросил, едет ли она.
Уонна мин миэстэбэр олорбута. Оттон миэхэ син биир этэ. Онно ким да билбэт этэ ээ, граната чопчу мин сыҕарыйбыт сирбэр дьөлө тэбиэҕин.	И сел на мое место. А мне было все равно. Тогда же никто не знал, что граната взорвётся именно в том месте, откуда я отодвинулся.
Арассыыйаҕа барыта биир миэстэҕэ турарын кэриэтэ.	В России же фактически все стоит на месте.
Кини портреты олус бэркэ оҥорооччу.	Он портретист замечательный.
Муус маҥан төгүрүк сирэйдээх, чоҥолуспут күп-күөх харахтаах Черняков.	Круглолицый, белолицый Черняков с большими синими-пресиними глазами.
Билигин, дэриэбинэҕэ бүгэн олорон, ол үөрүүлэри улам сотору-сотору билэр буолла.	Теперь, в уединении деревни, она чаще и чаще стала сознавать эти радости.
Кити кини эрин туох муҥнуурун билэрэ.	Она знала, что мучало ее мужа.
Ол курдук кини күнү быһа төттөрү-таары сүүрэкэлии сырытта. Тогойкин олус моҕус уоттарыгар мас бэлэмниир, уоттара төгүрүк суукканы быһа умуллуо суохтаах. Коловоротовтыын, солбуһа сылдьаннар, Вася ыйан биэрбит биинтэлэрин өһүлэ, кытаатыннара эрийтэлээтилэр.	Так он весь день бегал туда-сюда. Тогойкин заготовлял топливо для ненасытного костра, — ведь надо было поддерживать огонь круглые сутки.С Коловоротовым по очереди вывинчивали и завинчивали какие-то винтики по указанию Васи.
Мария Ивановна Аласов диэки сэмэлэзбиттии көрдө.	Мария Ивановна с упреком посмотрела на Аласова.
Мин арахсыахпын баҕарабын, ол эрээри арахсыы ханнык фуорманан буолара миэхэ улахан суолталаах.	Я желаю развода, но для меня важны формы, при которых он возможен.
Кини аллара көрбүт харахтарыгар өр буола-буола кыламаннарын быыһынан күп-күөх сытыы кыымнар тырымнастылар.	В его опущенных глазах нет нет да и продёргивались сквозь ресницы синие озорные искорки.
Ол онно, көрөҕүн дуо, уу киирбит сиригэр.	Вон там, видишь, где залив.
Эн эмиэ ийэҕин утары куомун буолаары гынаҕын дуо.	Ты тоже против матери решила пойти.
Онтон антах атын оройуон сирэ.	А дальше уже земля другого района.
Ол эрээри, Долли, доҕоччугуом, эн эрэйдэнэргин мин бэркэ өйдүүбүн, ол эрээри, биири эрэ билбэппин.	Но, Долли, душенька, я понимаю твои страдания вполне, только одного я не знаю.
Арыылаахха кэллэ5инэ учууталыгар Николай Герасимовичка хайаан да сылдьара, кэргэнинээн Ниналыын, соро5ор хонон тууннэри кэпсэтэн шахматтаан кэлэрэ уонна кырдьа5ас учууталга аймахпыт Михаил Ксенофонтович Поповка баран, эмиэ элбэ5и кэпсэтэр, Арыылаах историятын ырытар эбиттэр, миэхэ ол туЬунан бэйэтэ кэпсиирэ	Когда приезжал в Арылаах, обязательно заходил к учителю Николаю Герасимовичу, с женой Ниной, иногда пробеседовав всю ночь, переночевав, поиграв в шахматы и, сходив к старому учителю, нашему родственнику Михаилу Ксенофонтовичу Попову, тоже много беседовал, обсуждали историю Арылааха, мне сам рассказывал об этом
Кини туох баар оҥорбутугар уонна оҥорон эрэригэр барытыгар, бүрүөһүнү устарыгар холурдук туттан кэбиһэн, оҥорбут үлэтин бүтүннүү буорту гыммакка эрэ билигин кыайан көннөрбөт, киһи хараҕар быраҕылла турар итэҕэстэрэ бааллар.	Во всем, что он писал и написал, он видел режущие ему глаза недостатки, происходившие от неосторожности, с которою он снимал покровы, и которых он теперь уже не мог исправить, не испортив всего произведения.
Итини таһынан, кини ол кыыска бэйэтин чинчийэн көрүнүөн баҕарбыта. Свияжскай дьиэтин олоҕун кини бэркэ сөбүлүүр этэ, Свияжскайы бэйэтин, Левин билэр земскэй деятеллартан барыларыгтан саамай ордуктара буоларынан бэркэ кэрэхсйир этэ.	Кроме того, в глубине души ему хотелось испытать себя, примериться опять к этой девушке. Домашняя же жизнь Свияжских была в высшей степени приятна, и сам Свияжский, самый лучший тип земского деятеля, какой только знал Левин, был для Левина всегда чрезвычайно интересен.
Биллэн турар, эн хаалыаххын баҕарбытыҥ уонна хаалбытыҥ.	Разумеется, ты хотел остаться и остался.
Анна тохтуу түстэ уонна тойонун диэки көрдө.	Она вдруг остановилась и взглянула вопросительно на мужа.
Неведовскай саалаттан тахсыбытыгар бөлөх кинини тулалаабыта уонна кинини үөрүүлээхтик батыспыта уонна кини эмиэ итинник быыбары арыйбыт губернаторы батыспыта, уонна, Снетков талыллыбытыгар, кинини эмиэ и тинник батыспыта.	Когда Неведовский пошел из залы, толпа окружила его и восторженно следовала за ним, так же как она следовала в первый день за губернатором, открывшим выборы, и так же как она следовала за Снетковым, когда тот был выбран.
Ахунбаев капитан кылгас үөрүүлээх-көтүүлээх саҥа таһаарда.	Капитан Ахунбаев издал короткий торжествующий гортанный звук.
Хас да ыстаныыны кинилэр кэккэлэһэ бардылар.	Несколько скачков они прошли рядом.
Уонна кини мин мэтириэппин олус бэрт гына оҥорбута.	И потом этот портрет мой, который он так хорошо сделал.
Манна, төттөрүтүн, ол элбэх күүгээни таһаарда.	Здесь, напротив, это наделало много шума.
Куотан хаалыахтара, ситэ охсон, аргыстаһан барыахха! — диэх курдук санаан, Тогойкин күүһэ эбилиннэ, икки атаҕа чэпчээн хаалла.	«Впрямь убегут, надо поскорее их догнать и шагать с ними в ногу!» — подумал Тогойкин, и почему-то сразу прибавилось силы, и ноги стали удивительно легкими.
Тит бэйэтин хотуурун уонна Левин хотуурун сытыылаата, онтон эмиэ бардылар.	Тит наточил свою косу и косу Левина, и они пошли дальше.
Мантан кинилэр тугу уруһуйдууллара көстүбэт, ол эрээри ону кинилэр сөбүлүүллэрэ биллэр.	Отсюда не видно, что они рисуют, но ясно, что это им нравится.
Кутуҥ-сүрүҥ онтон олус дуоһуйар. Хайдах эрэ Кощей Бессмертнайы кэһэппит курдук. Кэлин онтубут туох да туһата суох буолбута. Кэккэлэһэ кыбаарталга саҥа байыаннай комиссариат тутуллубута.	От этого душа радуется. Как будто расправился с Кощеем Бессмертным. Позже все это стало бесполезным. В соседнем квартале построили новый военный комиссариат.
Итинник санааларынан кини суох буолуохтаах биэс күннэрин атаарбыта.	В таких мыслях она провела без него пять дней, те самые, которые он должен был находиться в отсутствии.
Дэриэбинэ ортотугар тура р улахан дьиэ олбуорун иһэ көспүт ыал киэнинии им ньим этэ.	Во дворе большого дома, стоявшего в центре деревни было тихо , как будто все переехали.
Ыал дьадаҥы өттө бары кэриэтэ силлиһэ хотонноох бaлaҕaн дьиэлээхтэрэ.	Ыал дьадаҥы өттө бары кэриэтэ силлиһэ хотонноох бaлaҕaн дьиэлээхтэрэ.
Миэхэ онто да суох өй албыннатыыта суоҕа, оттон билигин...	У меня и так-то иллюзий не было, а сейчас...
Кини аһыан, утуйуон баҕарда.	Ему захотелось есть и спать.
Кини тимир суолга да, салайааччы да буола сылдьыбыт, бэйэтэ фабрикалары аспыт уонна туох барытын туһунантуох да наадата суох уонна үөрэхтээх тыллары түбэһиэх туттан, саҥарар этэ.	Он был и на железной дороге, и управляющим, и сам заводил фабрики, и говорил обо всем, без всякой надобности и невпопад употребляя ученые слова.
Трибуна.	Трибуны.
Үчүгэйдик иитиллэн онтон үчүгэй офицер буолан тахсыаҥ диэн мин эрэнэбин.	Я уверен что ты будешь прекрасным воспитанником а потом прекрасным офицером.
Кинилэр хардарыта көрбөхтөһө олордулар.	Они сидели поглядывая друг на друга.
Билбэккин дуо эн диэтэ немец дьахтара бастаан сирэйэ кытар гынна онтон бүтүннүүтэ күөхтүҥү-кыһыл мыыла курдук буолан баран.	Ты не знаешь сказала немка и лицо её сначала покрылось пятнами а потом стало сплошь тёмно-розовое как земляничное мыло.
Шофер рычаактары төлүтэ тардыалаан тииһин быыһынан үөхсэ-үөхсэ түргэнник көтүтэн истэ.	А водитель всё жал и жал ругаясь сквозь зубы и яростно дёргая рычаги.
Урукку сэргэхсийии оннугар онто сылайыыны уонна өлүксүйүүнү көрдөрдө.	Вместо прежнего оживления оно выразило усталость и мертвенность.
Ытарбынан баҕас эйигиттэн оччо хаалсыбат инибин Кылбанов үгүс дьон ортотугар сэмэлэтэн хадьардаста.	По стрельбе, я наверняка не хуже тебя, Кылбанов осужденный среди многих людей, ответил.
Кинилэр бу быһыы суолтатын уонна ис хоһоонун толору өйдүүр, өссө ону сөбүлүүр гынан баран, ону быһаарары толооһунан, наадата суоҕунан ааҕар курдук туттар этилэр.	Они делали вид, что вполне понимают значение и смысл положения, признают и даже одобряют его, но считают неуместным и лишним объяснять все это.
Юра бэйэтэ даҕаны бу чуҥкунас чуумпуттан cohyйaн дьулайан алҕас саҥарбытын кэмсинэ санаан сирэйэ кытаран барда.	И сам Юра краснел от этой скучной тишины, с сожалением вспоминая, что говорил неправду.
Ол билигин туох буолуоҕай?	Что же это будет теперь?
Кини эйигининэн үлугүнэйэр.	Она бредит вами.

Мэ мин үтүлүкпүн кэт.

На, надень мои рукавицы.

Гражданскай сэрии устатын тухары үүннэрэ сылдьыбыт бакенбардалаах этим.

У меня были бакенбарды, которые я носил на протяжении всей гражданской войны.

Кини аччыктаабыт этэ уонна улаханнык астынан иһэрэ уонна аһыыра уонна өссө ордук астынан туран кинини кытта кэпсэтээччилэр көрдөөх уонна судургу кэпсэтиилэригэр кыттыста.

Он проголодался и ел и пил с большим удовольствием и еще с большим удовольствием принимал участие в веселых и простых разговорах собеседников.

Биир дьахтар томороон, толоос куолаһа ырыаны саҕалаан баран, хатыланар сиригэр тиэрдэн тохтоото, ону биэс уонча дьахтар араас, томороон уонна синньигэс, чэбдик куоластара дэхситик, биирдэ хаба тардан ылан иккиһин ыллаан ньиргиттилэр.

Один грубый, дикий бабий голос затянул песню и допел ее до повторенья, и дружно, враз, опять с начала подхватили ту же песню полсотни разных, грубых и тонких, здоровых голосов.

Утарытын, мин, эйигин көрө туран, туох буолуохтааҕар хайдах үөрэнэрбин эн саныыр да кыаҕыҥ суох.

Напротив, вы не можете себе представить, как, глядя на вас, я всегда учусь тому, что мне предстоит.

Бастатан туран, үчүгэй, бөҕө-таҕа, күөх умнастааҕы таларга сүбэлииллэр.

Во-первых, советует выбирать с крепким зеленым стебелем.

Икки төгүл лааппыга быа атыылаһа сүүрбүттэрэ.

Два раза бегали в лавочку за бечевками.

Тулаайахтарбыт.

Мы сироты.

Кини толору уустук хараҕынан хартыынатын көрдө да хартыыната ситэ үчүгэйигэр, онон суолталааҕар эрэнэ түстэ, атын кэрэхсэбиллэри барытын баһыйар, аҥардас бу хартыынанан эрэ дьарыктанар дьиппиэннээх дьулуурга киирбитинэн барда, кини оннук эрэ буоллаҕына үлэлиир кыахтанар этэ.

Он стал смотреть на свою картину всем своим полным художественным взглядом и пришел в то состояние уверенности в совершенстве и потому в значительности своей картины, которое нужно было ему для того исключающего все другие интересы напряжения, при котором одном он мог работать.

Сүүрэкэлээтин, чааркааннарын уонна туһахтарын көрдүн.

Пусть побегает, проверит черканы и петли.

Оҕолор үксүлэрэ дьиэлээбиттэрэ.

Большинство детей ушли по домам.

Күүс мөлтөөтөҕүнэ, өй да сыппыыр эбит буоллаҕа.

Окзывается, когда сила ослабевает, то и ум притупляется.

Үтүөлэр бүтуннүү уонна кини хотуна киниттэн тугу эрэ эрэйэллэрин кини чуолкайдык көрөр гынан баран, чуолкай тугу эрэйэллэрин кыайан өйдөөбөт.

Он ясно видел, что весь свет и жена требовали от него чего‑то, но чего именно, он не мог понять.

Вронскай аан маҥнай харчытын дьыалатыгар киирдэ.

Первое, за что, как за самое легкое, взялся Вронский, были денежные дела.

Мин кинини кытта бэйэм үлэм туһунан кэпсэтиэхпин баҕарбытым, бу аатырбыт үөрэхтээх киһи,Петербуртан.

Мне хотелось поговорить с ним о моей работе, это известный ученый петербургский.

Аласов дьиэттэн тахсыбыта ыарахан баҕайы таһаҕастаах массыына аа дьуо сыыллан манхааһай диэкиттэн уулусса ортотугар киирэн эрэр эбит.

Когда Аласов вышел из дома, оказалось, что машина с тяжеловесным грузом съехала с проезжей части и въехала в середину улицы.

Икки тыл бу манныктар.

Два слова вот какие

Тугу эмэ хоруйдуурга кини кыайан соруммата.

Она не могла собраться с духом ответить что‑нибудь.

Диэн, үллүгүн эмиэ тиэрэ тута-тута, кини улаханнык эппэхтээтэ

Опять принимаясь перевертывать свой плед, громко заговорил он.

Билигин кини улаханнык муҥаахсыйда.

Теперь он сильно сомневается.

Сережа Надяны икки санныттан ылан түөһүгэр ыга тутан туран уйадыйан титирэстээбит куолаһынан сибигинэйбитэ.

Сережа взял Надю за плечи и, прижав к груди, прошептал дрожащим голосом.

Левин өссө да саррбахтыыра, ол эрээри кини Москваҕа чуҥкуйарын көрөр уонна барарыгар сүбэлиир Кити, киниэхэ эппэккэ эрэ, аҕыс уон солкуобайдаах дворян мундирын киниэхэ сакаастаабыта.

Левин все еще был в нерешительности, но Кити, видевшая, что он скучает в Москве, и советовавшая ему ехать, помимо его заказала ему дворянский мундир, стоивший восемьдесят рублей.

Балаҕан кэннигэр соҕотох хаппыт тиит мутугар эһэ төбөтүн уҥуоҕа кубарыйа кууран турар эбит.

Сзади балагана на едиснвтенной сухой ветке висит сухая кость головы медведя.

Аттар куотан иһэннэр, туора бугуйан таҕыстылар.

Лошади вдруг бегая выскочили в сторону.

Эмиэ сатаммат!

Тоже не годится!

Бааһынайдартан биирдэстэрэ турда уонна көлөөскө диэки барда.

Один из мужиков поднялся и пошел к коляске.

Бэйи, оччоҕо кини хайдах гынар? Аны хаһан кэлиэҕэй?

Но как же ей все-таки быть? Когда еще удастся прийти?

Хара суортан атын тыынар тыыннаах чугаһынан баара биллибэт дии.

И живности-то никакой тут не видно, кроме черного ворона.

Тоҕо бу кондуктор ураҕаһынан сүүрдэ, тоҕо кинилэр, анараа вагоҥҥа эдэр дьон хаһыытаһалларый?

Зачем этот кондуктор пробежал по жердочке, зачем они кричат, эти молодые люди в том вагоне?

Мин хайдах саныырбын таҥара толору саҥардара эрэ эбитэ буоллар.

Если бы Бог дал мне только сказать так, как я чувствую.

Дьолточчу испит харахтарын бүөлээн, хараҕын уута мэһэйдиирэ. Арыгы төбөтүгэр таҕыста.

Мешали слезы, застилали опухшие глаза. Ударило вино в голову.

Бензин сытыттан куттаммыт эбит дии!

Запаха бензина испугался,оказывается!

Оннук, Костя итэҕэлэ суох, диэн мичээрдээбитинэн эмиэ санааат кини.

Да, Костя неверующий, опять с улыбкой вспомнила она.

Кити эрин кытта иккиэйэх буолалларыттан уратытык үөрбүтэ, тоҕо диэтэххэ, кини тэрээсэҕэ киирэн баран, туох туһунан кэпсэппиттэрин ыйыппытыгар ким да хоруйдаабатаҕыттан кини барыта көстөр сирэйигэр хомолто күлүгэ көстүбүтүн бэлиэтии көрбүтэ.

Кити была в особенности рада случаю побыть с глазу на глаз с мужем, потому что она заметила, как тень огорчения пробежала на его так живо все отражающем лице в ту минуту, как он вошел на террасу и спросил, о чем говорили, и ему не ответили.

Онтон дьэ тыыга.

А потом уже в лодке.

Эр киһи Ригаҕа быыстапкаҕа Дали хас да хартыынатын хаанынан ыста.

Мужчина залил кровью несколько картин Дали на выставке в Риге.

Уопсайынан даҕаны бука бары сэрии суолунан ааһан иһэр массыынаҕа олоруохтарын сөп дьоннор этилэр.

В общем были все те люди которые обычно передвигаются по военным дорогам на попутных машинах.

Мин эн наһаа дьэбин уоһуйбуттуу көрөргүн эрэ көрөбүн.

Я только вижу, что ты слишком мрачно смотришь.

Сытар киһи туөһэ улам күөгэҥнээн баран, хаартан соччо араарыллыбат буола кубарыйа өлбүт сирэйэ, тэтэрэн барда.

Грудь лежавшего постепенно начала колебаться, мертвенно- бледное совсем как снег лицо начало розоветь.

Барыахха!

Пойдем.

Пенза губерниятын бырабылыанньатыттан биллэриини биһиги дьэ ситиһэн ыллыбыт ээ.

Мы таки добились сведения из Пензенского губернского правления.

Мин манна хаалыым оттон эн чааскар бар.

Я здесь останусь а ты отправляйся в часть.

Ол иһин дьоҥҥо үтүөнү оҥоруохха наада.

Поэтому нужно творить добро.

Левин кини саҕалаабыт кэпсэтиитигэр төнүннэ.

Вернулся Левин к начатому ею разговору.

Билигин кини ийэ оҕотун тyhyrap кыһалларыныы долгуйарыныы Саргылааната хантан эмэ үөрэн кэллэҕинэ тэҥҥэ үөрсэр кини мунчаардаҕына тэҥҥэ мунчаарсар кини өр суох буоллаҕына дьиксинэр суохтуур.

Теперь она как мать волнуется за своего ребенка, радовалась когда Саргылаана приходила радостная, а когда она грустила, также вместе с ней грустила, когда ее долго не было, она волнуясь скучает по ней.

Тогойкин түннүккэ төҥкөйөн Москваҕа көтөр самолету ыйытта.

Тогойкин, наклонившись к окошку, спросил про самолет, летающий в Москву.

2. Лифт өрөмүөнэ эбэтэр уларытыыта.

2. Ремонт или замена лифта.

Кини артыал үлэһитин кытта кэрсэтэр кэмигэр тэтэркэй имнээх, көрдөөх, күөх мааны поддевкалаах, сыапачыкалаах уонна, көстөн турарынан, сорудаҕы толорбутунан киэн туттубут Михайло куучар тиийэн кэллэ уонна саппыысканы биэрдэ.

В то время как она говорила с артельщиком, кучер Михайла, румяный, веселый, в синей щегольской поддевке и цепочке, очевидно гордый тем, что он так хорошо исполнил поручение, подошел к ней и подал записку.

Хабдьыны да, табаны да хаһан да мээнэ өлөрбөт.

Никогда без нужды не убьет ни куропатки, ни оленя.

Петербурга, поезд тохтуурун кытта, кини, тахсаат, аан маҥнай болҕомтотун тардыбыт сирэйинэн эрин сирэйэ этэ.

В Петербурге, только что остановился поезд и она вышла, первое лицо, обратившее ее внимание, было лицо мужа.

Тогойкин оҕонньорун омнуолуу санаабытыттан кыбыстан, бэйэтэ сүүрэ тураары гыммытын эппэккэ хаалла.

Тогойкин стесняясь того, что насторожился на старика, не сказал, что он сам пытался побежать.

Ол муҥу мин буолан бүппүт суол дии саныыбын, ол иһин эйиэхэ да, Aннаҕа да көмөлөһүөхпүн баҕарабын.

Я признаю это несчастие совершившимся фактом и стараюсь помочь тебе и ей.

Мин мүнүүтэҕэ даҕаны бэйэбэр саарбахтаабат буоламмын итини эйиэхэ этэбин.

Я оттого говорю тебе, что я ни на минуту даже не позволяю себе сомневаться в себе.

Биһиги испититтэн эмиэ бааллар, биһиги атаспыт Николай Иваныч да буоллун, эбэтэр билигин Вронскай граф олохсуйда, кинилэр сири оҥоруу промышленноһын оҥоруохтарын баҕараллар.

Есть из нас тоже, вот хоть бы наш приятель Николай Иваныч или теперь граф Вронский поселился, те хотят промышленность агрономическую вести.

Станция начальнига, ааһан иһэн, кини барарын суоҕун ыйытта.

Начальник станции, проходя, спросил, едет ли она.

Уонна мин миэстэбэр олорбута. Оттон миэхэ син биир этэ. Онно ким да билбэт этэ ээ, граната чопчу мин сыҕарыйбыт сирбэр дьөлө тэбиэҕин.

И сел на мое место. А мне было все равно. Тогда же никто не знал, что граната взорвётся именно в том месте, откуда я отодвинулся.

Арассыыйаҕа барыта биир миэстэҕэ турарын кэриэтэ.

В России же фактически все стоит на месте.

Кини портреты олус бэркэ оҥорооччу.

Он портретист замечательный.

Муус маҥан төгүрүк сирэйдээх, чоҥолуспут күп-күөх харахтаах Черняков.

Круглолицый, белолицый Черняков с большими синими-пресиними глазами.

Билигин, дэриэбинэҕэ бүгэн олорон, ол үөрүүлэри улам сотору-сотору билэр буолла.

Теперь, в уединении деревни, она чаще и чаще стала сознавать эти радости.

Кити кини эрин туох муҥнуурун билэрэ.

Она знала, что мучало ее мужа.

Ол курдук кини күнү быһа төттөрү-таары сүүрэкэлии сырытта. Тогойкин олус моҕус уоттарыгар мас бэлэмниир, уоттара төгүрүк суукканы быһа умуллуо суохтаах. Коловоротовтыын, солбуһа сылдьаннар, Вася ыйан биэрбит биинтэлэрин өһүлэ, кытаатыннара эрийтэлээтилэр.

Так он весь день бегал туда-сюда. Тогойкин заготовлял топливо для ненасытного костра, — ведь надо было поддерживать огонь круглые сутки.С Коловоротовым по очереди вывинчивали и завинчивали какие-то винтики по указанию Васи.

Мария Ивановна Аласов диэки сэмэлэзбиттии көрдө.

Мария Ивановна с упреком посмотрела на Аласова.

Мин арахсыахпын баҕарабын, ол эрээри арахсыы ханнык фуорманан буолара миэхэ улахан суолталаах.

Я желаю развода, но для меня важны формы, при которых он возможен.

Кини аллара көрбүт харахтарыгар өр буола-буола кыламаннарын быыһынан күп-күөх сытыы кыымнар тырымнастылар.

В его опущенных глазах нет нет да и продёргивались сквозь ресницы синие озорные искорки.

Ол онно, көрөҕүн дуо, уу киирбит сиригэр.

Вон там, видишь, где залив.

Эн эмиэ ийэҕин утары куомун буолаары гынаҕын дуо.

Ты тоже против матери решила пойти.

Онтон антах атын оройуон сирэ.

А дальше уже земля другого района.

Ол эрээри, Долли, доҕоччугуом, эн эрэйдэнэргин мин бэркэ өйдүүбүн, ол эрээри, биири эрэ билбэппин.

Но, Долли, душенька, я понимаю твои страдания вполне, только одного я не знаю.

Арыылаахха кэллэ5инэ учууталыгар Николай Герасимовичка хайаан да сылдьара, кэргэнинээн Ниналыын, соро5ор хонон тууннэри кэпсэтэн шахматтаан кэлэрэ уонна кырдьа5ас учууталга аймахпыт Михаил Ксенофонтович Поповка баран, эмиэ элбэ5и кэпсэтэр, Арыылаах историятын ырытар эбиттэр, миэхэ ол туЬунан бэйэтэ кэпсиирэ

Когда приезжал в Арылаах, обязательно заходил к учителю Николаю Герасимовичу, с женой Ниной, иногда пробеседовав всю ночь, переночевав, поиграв в шахматы и, сходив к старому учителю, нашему родственнику Михаилу Ксенофонтовичу Попову, тоже много беседовал, обсуждали историю Арылааха, мне сам рассказывал об этом

Кини туох баар оҥорбутугар уонна оҥорон эрэригэр барытыгар, бүрүөһүнү устарыгар холурдук туттан кэбиһэн, оҥорбут үлэтин бүтүннүү буорту гыммакка эрэ билигин кыайан көннөрбөт, киһи хараҕар быраҕылла турар итэҕэстэрэ бааллар.

Во всем, что он писал и написал, он видел режущие ему глаза недостатки, происходившие от неосторожности, с которою он снимал покровы, и которых он теперь уже не мог исправить, не испортив всего произведения.

Итини таһынан, кини ол кыыска бэйэтин чинчийэн көрүнүөн баҕарбыта. Свияжскай дьиэтин олоҕун кини бэркэ сөбүлүүр этэ, Свияжскайы бэйэтин, Левин билэр земскэй деятеллартан барыларыгтан саамай ордуктара буоларынан бэркэ кэрэхсйир этэ.

Кроме того, в глубине души ему хотелось испытать себя, примериться опять к этой девушке. Домашняя же жизнь Свияжских была в высшей степени приятна, и сам Свияжский, самый лучший тип земского деятеля, какой только знал Левин, был для Левина всегда чрезвычайно интересен.

Биллэн турар, эн хаалыаххын баҕарбытыҥ уонна хаалбытыҥ.

Разумеется, ты хотел остаться и остался.

Анна тохтуу түстэ уонна тойонун диэки көрдө.

Она вдруг остановилась и взглянула вопросительно на мужа.

Неведовскай саалаттан тахсыбытыгар бөлөх кинини тулалаабыта уонна кинини үөрүүлээхтик батыспыта уонна кини эмиэ итинник быыбары арыйбыт губернаторы батыспыта, уонна, Снетков талыллыбытыгар, кинини эмиэ и тинник батыспыта.

Когда Неведовский пошел из залы, толпа окружила его и восторженно следовала за ним, так же как она следовала в первый день за губернатором, открывшим выборы, и так же как она следовала за Снетковым, когда тот был выбран.

Ахунбаев капитан кылгас үөрүүлээх-көтүүлээх саҥа таһаарда.

Капитан Ахунбаев издал короткий торжествующий гортанный звук.

Хас да ыстаныыны кинилэр кэккэлэһэ бардылар.

Несколько скачков они прошли рядом.

Уонна кини мин мэтириэппин олус бэрт гына оҥорбута.

И потом этот портрет мой, который он так хорошо сделал.

Манна, төттөрүтүн, ол элбэх күүгээни таһаарда.

Здесь, напротив, это наделало много шума.

Куотан хаалыахтара, ситэ охсон, аргыстаһан барыахха! — диэх курдук санаан, Тогойкин күүһэ эбилиннэ, икки атаҕа чэпчээн хаалла.

«Впрямь убегут, надо поскорее их догнать и шагать с ними в ногу!» — подумал Тогойкин, и почему-то сразу прибавилось силы, и ноги стали удивительно легкими.

Тит бэйэтин хотуурун уонна Левин хотуурун сытыылаата, онтон эмиэ бардылар.

Тит наточил свою косу и косу Левина, и они пошли дальше.

Мантан кинилэр тугу уруһуйдууллара көстүбэт, ол эрээри ону кинилэр сөбүлүүллэрэ биллэр.

Отсюда не видно, что они рисуют, но ясно, что это им нравится.

Кутуҥ-сүрүҥ онтон олус дуоһуйар. Хайдах эрэ Кощей Бессмертнайы кэһэппит курдук. Кэлин онтубут туох да туһата суох буолбута. Кэккэлэһэ кыбаарталга саҥа байыаннай комиссариат тутуллубута.

От этого душа радуется. Как будто расправился с Кощеем Бессмертным. Позже все это стало бесполезным. В соседнем квартале построили новый военный комиссариат.

Итинник санааларынан кини суох буолуохтаах биэс күннэрин атаарбыта.

В таких мыслях она провела без него пять дней, те самые, которые он должен был находиться в отсутствии.

Дэриэбинэ ортотугар тура р улахан дьиэ олбуорун иһэ көспүт ыал киэнинии им ньим этэ.

Во дворе большого дома, стоявшего в центре деревни было тихо , как будто все переехали.

Ыал дьадаҥы өттө бары кэриэтэ силлиһэ хотонноох бaлaҕaн дьиэлээхтэрэ.

Миэхэ онто да суох өй албыннатыыта суоҕа, оттон билигин...

У меня и так-то иллюзий не было, а сейчас...

Кини аһыан, утуйуон баҕарда.

Ему захотелось есть и спать.

Кини тимир суолга да, салайааччы да буола сылдьыбыт, бэйэтэ фабрикалары аспыт уонна туох барытын туһунантуох да наадата суох уонна үөрэхтээх тыллары түбэһиэх туттан, саҥарар этэ.

Он был и на железной дороге, и управляющим, и сам заводил фабрики, и говорил обо всем, без всякой надобности и невпопад употребляя ученые слова.

Трибуна.

Трибуны.

Үчүгэйдик иитиллэн онтон үчүгэй офицер буолан тахсыаҥ диэн мин эрэнэбин.

Я уверен что ты будешь прекрасным воспитанником а потом прекрасным офицером.

Кинилэр хардарыта көрбөхтөһө олордулар.

Они сидели поглядывая друг на друга.

Билбэккин дуо эн диэтэ немец дьахтара бастаан сирэйэ кытар гынна онтон бүтүннүүтэ күөхтүҥү-кыһыл мыыла курдук буолан баран.

Ты не знаешь сказала немка и лицо её сначала покрылось пятнами а потом стало сплошь тёмно-розовое как земляничное мыло.

Шофер рычаактары төлүтэ тардыалаан тииһин быыһынан үөхсэ-үөхсэ түргэнник көтүтэн истэ.

А водитель всё жал и жал ругаясь сквозь зубы и яростно дёргая рычаги.

Урукку сэргэхсийии оннугар онто сылайыыны уонна өлүксүйүүнү көрдөрдө.

Вместо прежнего оживления оно выразило усталость и мертвенность.

Ытарбынан баҕас эйигиттэн оччо хаалсыбат инибин Кылбанов үгүс дьон ортотугар сэмэлэтэн хадьардаста.

По стрельбе, я наверняка не хуже тебя, Кылбанов осужденный среди многих людей, ответил.

Кинилэр бу быһыы суолтатын уонна ис хоһоонун толору өйдүүр, өссө ону сөбүлүүр гынан баран, ону быһаарары толооһунан, наадата суоҕунан ааҕар курдук туттар этилэр.

Они делали вид, что вполне понимают значение и смысл положения, признают и даже одобряют его, но считают неуместным и лишним объяснять все это.

Юра бэйэтэ даҕаны бу чуҥкунас чуумпуттан cohyйaн дьулайан алҕас саҥарбытын кэмсинэ санаан сирэйэ кытаран барда.

И сам Юра краснел от этой скучной тишины, с сожалением вспоминая, что говорил неправду.

Ол билигин туох буолуоҕай?

Что же это будет теперь?

Кини эйигининэн үлугүнэйэр.

Она бредит вами.